اعتراض انجمن های صنفی و سینماگران به حکم وزارت ارشاد مبنی بر انحلال خانه سینما

خانه سینما

واکنش ها به حکم انحلال خانه سینما همچنان ادامه دارد و هر روز ابعاد تازه تری پیدا میکند. در پی حکم وزیر ارشاد مبنی بر انحلال خانه سینما که در تاریخ 13 دی ماه سال جاری  رسما به  محمد مهدي عسگرپور مديرعامل خانه سينما اعلام شد ، انجمن های صنفی سینمایی ، گروه ها ، صاحب نظران و هنرمندان بسیاری اقدام به موضع گیری و اعلام نظر در این رابطه کرده اند.
در تازه ترین این واکنش ها هوشنگ مرادی کرمانی نویسنده به نام ، که چندین اثر سینمایی همچون قصه های مجید و مربای شیرین در سال های گذشته با اقتباس از آثار وی تهیه شده است در یک برنامه زنده تلویزیونی سیمای جمهوری اسلامی نسبت به این حکم اعتراض کرده است.
آقای مرادی کرمانی دراین برنامه بااشاره به عضویتش در خانه سینما و ارتباط چهل ساله با اهالی سینما گفت :  “من با وزیر ارشاد آقای حسینی همشهری هستم و با آقای سجاد پور دوستم . خطاب به این دونفر می گویم جوری عمل نکنند که انحلال خانه سینما گردن آنها بیافتد . این برای ما کرمانی ها خوب نیست . جوری جفت وجور کنند و سعی کنند یک تعادلی به وجود آید .’’ وی باانتقاد از سیاسی شدن عرصه فرهنگ گفت : ‘’ من با آقایان عسگرپور وتوحیدی هم دوست هستم . به نظرم خانه سینما خانه ای متعلق به هنرمندان است و هنرمندان همواره نقش ارزنده ای در نظام داشته اند . ‘’ نویسنده قصه های مجید گفت : ‘’ با انحلال خانه سینما ، دل هنرمندان می شکند . می گویند اگر هنرمندی دستش بشکند با دست شکسته می تواند کار کند ولی اگر دلش بشکند با دل شکسته نمی تواند کار کند  ‘’.آقای مرادی کرمانی درادامه اظهارات خود گفت : ‘’ ما در جهانی هستیم که دیگر سقفی وجود ندارد بااین وضعیت چرا ما می خواهیم بر در خانه سینما قفل بزنیم ؟ ماهنرمندانی داریم که مردم با آنها خندیده اند وگریه کرده اند . هم اکنون بسیاری از هنرمندان خود تلویزیون عضو خانه سینماهستند . باید کاری کنیم که نه سیخ بسوزد ونه کباب ! اما با انحلال خانه سینما هم سیخ می سوزد وهم کباب . به نظرم باید این مشکل را باکدخدا منشی حل کرد . بسیاری از مشکلات این کشور با کدا خدا منشی حل شده است . مسئولان باید کاری کنند خانه سینما پا برجا بماند و ما سر سیاه زمستون آلاخون والاخون نشویم! “
کمی پیش تر حمید فرخ نژاد بازیگر و کارگردان مطرح سینمای ایران در اظهار نظر جالبی در پاسخ به خبرنگاری که از وی درباره حکم انحلال خانه سینما پرسیده بود ، این گونه پاسخ خود را بیان داشت  :«سینماگران فعلا خویشتنداری کنند و در این شرایط نمیرند!» فرخ نژاد درباره چرایی این پیشنهاد گفته : « قبلا خانه سینمایی وجود داشت که تشییع جنازه سینماگران را برعهده میگرفت اما الان حتی شرایطی برای برگزاری مراسم تدفین هم وجود ندارد! »
در همین حال یکی از اولین واکنش ها به حکم انحلال خانه سینما ، از سوی جامعه اصناف سینمایی ایران صورت گرفت . این صنف سینمایی با صدور بیانیه ای حمایت خود را از خانه سینما این گونه اعلام داشت : ‘’ ما صنوف سینمای ایران خانه سینمای ایران را ، خانه قانونی خود می دانیم ، چرا که در مراجع رسمی کشور به ثبت رسیده است ، اساسنامه آن را خود به تصویب رساندیم چرا که طبق قوانین رسمی کشور مجمع عمومی حق هرگونه تغییر در اساس نامه خود را دارد ، هیات مدیره خانه سینما را با آرای خود برگزیدیم و به انتخاب خود ایمان داریم . ‘’
از دیگر هنرمندان معترض به این حکم میتوان به خانم تهمینه میلانی کارگردان نام آشنای سینمای ایران اشاره کرد . وی با انتشار یادداشتی به این حکم واکنش نشان داده است :
‘’  هنرمندان می خواهند مسئول سرنوشت خودشان باشند . خانه سینما خانه همه ی سینماگران ایران است. کافی است ایرانی باشید و سینماگر ،  تا سهم کوچکی از خانه یی که وسعت کمی دارد و مسائل و مشکلات بیشمار، داشته باشید. خانه ای پر از انسان هایی از طبقات اجتماعی، اقتصادی و فکری متفاوت. بیش از پنج هزار انسان تنها همین یک خانه را دارند تا مسائل و مشکلات معیشتی، درمانی، شغلی و … خود را در آن مطرح کنند . گرچه غالبا هم  دست خالی بر می گردند ، اما خب ! خانه ی امید آنهاست .و ناگهان با یک امضا تهدید به بی خانمانی می شوند. طبعا سوالی که مطرح می شود این است ، چرا؟صحبت های مسئولین امر را با دقت شنیدم  و مطلقا قانع نشدم . گیرم که مدیریت فعلی خانه فرد صالحی نیست ، گیرم که شورای خانه دچار خطا شده و شورای دلسوزی نیست و در بدترین حالت ، منافع فردی و یا حتی گروه خاصی را دنبال می کننند . خب! این که تازگی ندارد ، و   اساسا مسئله ی لاینحلی نیست .  در صورت لزوم  می توان با یک مجمع عمومی از آنها خلع ید کرده و گروه شایسته یی را جایگزین آنها کرد .پس چرا در  خانه ی ما بسته شده است ؟ مگر پیشینیان ما نگفته اند که برای یک بی نماز در مسجد را نباید بست !
مجموعه ی اطلاعات را که کنار هم می گذارم به این نتیجه می رسم که پشت این تصمیم ، پیش از اینکه خرد حاکم باشد ، خشم ، نفرت ، حسادت و احساسات عمل کرده است .’’
در جای دیگری از این یادداشت خانم میلانی می گوید : ‘’ اگر شما  حقیقتا خواهان هنر متعهد هستید ، باید  ازاستقلال هنرمندان استقبال کنید ، و بگذارید خودشان در خانه ی خود  برای خودشان تصمیم بگیرند و زمینه را برای  تغییرات مثبت اجتماعی فراهم سازند . طبیعتا  جامعه یی که از تغییر استقبال کند ، می تواند به جای آنکه صرفا در مقابل آن واکنش منفی نشان دهد ، آن را به خدمت بگیرد .’’
از جمله دیگر واکنش های اعتراضی نسبت به این حکم از سوی هنرمندان باید به یادداشت خانم رخشان بنی اعتماد اشاره کرد که در آن این گونه اظهار نظر کرده است : ‘’ خانه سينما، فقط يك‌ مكان نيست كه به حكمي در آن بسته شود. «خانه سينما»، برآيند تلاشي طولاني براي رسيدن به مجمعي از تشكل‌هاي صنفي است. «خانه سينما»، ملكي اجاره‌اي نيست كه صاحب ملكي حكم تخليه آن را بدهد. «خانه سينما»، خانه‌اي ساخته‌شده به دست تك‌تك اهالي خانواده است كه مالكيتش نه به سند شش‌دانگ منگوله‌دار كه متكي به نيروي انديشه سازندگانش، غيرقابل واگذاري و تخليه است. به همين جهت بسته شدن «خانه سينما» را امر غيرممكن بدانيد كه اگر ساختمان شماره يك خيابان سمنان و ساختمان شماره دو خيابان وصال حكم به قفل بگيرد، خانه ما در اتحاد اهالي خانواده سينما پا برجاست، حتي اگر موقتا مكاني براي گردهم آمدن نداشته باشيم، هيچ مصوبه‌اي، ياراي قفل زدن بر باور ما، به پابرجايي خانواده سينما را ندارد. “
کمال تبریزی کارگردان و خلق کننده آثار ماندگاری همچون لیلی با من است و مارمولک در اقدامی متفاوت با انتشار نامه ی سرگشاده و طعنه آمیز به وزیر ارشاد اعتراض خود را به حکم تعطیلی خانه سینما نشان داده است . در ابتدای این نامه اینگونه آمده است  : “ اقدام بسیار، بسیار شجاعانه و اصرار و پایمردی مجدانه آن عالیجناب مبنی بر بستن و انحلال خانه سینما، عملی ستودنی و در خور تحسین است که ما بدان افتخار و مباهات می‌کنیم. این عمل هوشمندانه در آستانه دهه فجر و بزرگ‌ترین رخداد فرهنگی و هنری کشور که بناست نیرو و توان مضاعفی به اهالی نااهل سینما تزریق نماید، حکایت از درایت ذاتی جنابعالی دارد. انجام این عمل بغایت بهنگام نام جنابعالی را در تاریخ و هنر کشور ثبت خواهد کرد. “
او در ادامه نامه نوشته است : “  جنابعالی به فراست و درایت شایسته و درخورشان یک وزیر فرهنگی دریافته‌اید که «دشمن اصلی» را شناسائی و گریبان او را بگیرید و قطعاً این دشمن اصلی کسی نیست جز سینمای ایران و اهالی فاسق و فاجر آن، لذا اقدامات ارزشمند آن عالیجناب در کشف و انحلال لانه فسادی بنام خانه سینما عملی ستودنی و درخور تحسین و قدردانی است . تقاضای عاجزانه از درگاه آن عالیجناب داریم تا ریشه کردن جرثومه سینما از پای ننشسته و تا تمامی دست و پای این اژدهای مخوف را قطع نکرده‌اید خستگی و ملال بر شما غلبه ننماید. “
در تازه ترین واکنش صورت گرفته از سوی فعالین غیر سینمایی به حکم صادر شده ، شیرین عبادی ، برنده جایزه صلح نوبل و فعال حقوق بشر ، در نامه ای سر گشاده به احمد شهید ، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر ایران ، ضمن محکوم کردن این حکم ، توجه او را به يکی ديگر از اقسام نقض حقوق بشردر ايران جلب نموده است . خانم عبادی در این نامه خاطرنشان کرده است : ‘’ نهاد های مدنی و صنفی در هر جامعه ای از لوازم دموکراسی بشمار می روند. طبق اصول ۲۶ و ۲۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ايران، انجمن های صنفی و اجتماعات و نهاد های مدنی و سياسی، مشروط بر اين که مغاير استقلال ، آزادی، وحدت ملی و موازين اسلامی نباشند، مجاز بوده و موجوديت آنها بايد مورد حمايت قرار گيرد.متاسفانه در سالهای اخير خصوصأ از خرداد ۱۳۸۸ به بعد ، اکثر نهادهای صنفی و مدنی از جمله انجمن های صنفی روزنامه نگاران ، نويسندگان ، دانشجويان ، کارگران ، اتوبوس رانان شهری و… توسط مامورين امنيتی بسته شدند. آخرين نهاد صنفی که اخيرا بسته شد “خانه سينما” است . ‘’ در ادامه خانم عبادی پس از ذکر تاریخچه ای کوتاه از نهاد خانه سینما ، به ذکر قسمتی از مشکلاتی که برای این نهاد در سالیان گذشته به وجود آمده ، پرداخته است . در نهایت خانم عبادی نامه خود را به آقای احمد شهید این گونه به پایان رسانده است :    ‘’ نظر به اين که اين گونه اقدامات دولت ايران در نهايت منجر به سرکوب و از بين رفتن نهادهای مدنی و صنفی می شود ، مستدعی است با درج موضوع در پرونده دولت جمهوری اسلامی ايران، توجه مقامات مسئول را به لزوم استقلال و حمايت از نهاد های مذکور جلب نمائيد. ‘’
همچنین کانون نویسندگان ایران نیز در بیانیه ای ضمن محکوم کردن حکم انحلال خانه سینما نگرانی خود را از انحلال این نهاد اعلام کرد و خواهان لغو اين تصميم دستگاه اجرايی شد.کانون نويسندگان در بیانیه خود آورده است: “خانه‌ سينما يک تشکل صنفی ثبت‌شده و دارای شخصيت حقوقی است و انحلال آن جز با حکم دادگاه ذی‌صلاحيت که مسبوق به رسيدگی قانونی و مستند به دلايل قانونی باشد ممکن نيست.”
هنرمندان دیگری چون عزت الله انتظامی ، مجید مجیدی ، بهمن فرمان آرا ، احمد رضا درویش ، منوچهر محمدی ، محمدرضا هنرمند ، ابراهیم حاتمی‌کیا ، مجتبی راعی ، حسن برزیده ، سیدرضا میرکریمی ، علیرضا خمسه ، رضا کیانیان ، محسن مخملباف ،  حسین زمان و… به شیوه های گوناگون همچون نامه های سرگشاده ، یادداشت های اعتراضی ، مصاحبه با رسانه های مختلف و اقدامات از این دست نسبت به اقدام وزارت ارشاد در اعلام انحلال خانه سینما واکنش نشان دادند . همچنین انجمن بازیگران ، کانون کارگردانان ، شورای عالی تهیه‌کنندگان ، کانون فیلمنامه‌نویسان ، کانون تدوینگران ، انجمن فیلمبرداران ، انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ، انجمن مدیران تولید ، انجمن تهیه‌کنندگان سینمای مستند ، انجمن مستندسازان ، انجمن جلوه‌های ویژه ، انجمن مدیران سالن‌های سینما ، انجمن فیلم کوتاه ، کانون آهنگسازان ، انجمن صدای سینمای ایران ، انجمن طراحان فیلم ، انجمن طراحان فنی و مجریان صحنه ، انجمن عکاسان ، کانون دستیاران فیلمبردار ، کانون مدرسان سینمایی ، کانون دستیاران کارگردان و برنامه‌ریزان ، انجمن منشیان صحنه ، انجمن مدیران تدارکات و انجمن گویندگان هم به منتقدان پیوسته اند . این درحالی است که وزارت ارشاد همچنان بر تصمیم خود مبنی بر انحلال خانه سینما پافشاری می کند و در مقابل موج انتقاد ها و اعتراض ها به این حکم از سوی جامعه هنری و فعالین جامعه مدنی با شدت ادامه دارد .

——————————————————————————————————————————

* این مطلب برای انتشار در تارنمای مدرسه عرصه سوم تهیه و در این تارنما منتشر گردید.