حقوق بشر «اسلامی»، مقابل حقوق بشر «انسانی»؟

«اعلامیه حقوق بشر اسلامی» عمری ۲۵ ساله دارد. این سند توسط سازمان کنفرانس اسلامی در ۱۴ مرداد ۱۳۶۹/ پنجم اوت ۱۹۹۰ در شهر قاهره پایتخت مصر تصویب شد. این اعلامیه تلاش می‌کند حقوق بشر را از نگاه اسلامی، تحلیل و پیاده‌سازی کند.

جمهوری اسلامی ایران هر دو منشور جهانی و اسلامی حقوق بشر را امضا کرده است. با وجود این مقام‌های جمهوری اسلامی همواره نهادهای حقوق بشری جهان را مورد انتقاد قرار داده و از برتری «حقوق بشر اسلامی» بر اعلامیه ۶۷ ساله حقوق بشر سخن گفته‌اند.

مقام‌های حکومتی در ایران معتقدند که حقوق بشر به «ابزاری سیاسی» در جهان تبدیل شده است و همواره تلاش کرده‌اند تا حقوق بشر را نه حقوقی جهان‌شمول بلکه موضوعی نسبی و فرهنگی قلمداد کنند که بر اساس تفاوت‌های دینی و فرهنگی شکل می‌گیرند.

آن‌ها با این استدلال که «حقوق بشر نسبی و فرهنگی» است و «با اصول و مبانی اسلام منافات دارد» به مخالفت با منشور جهانی حقوق بشر پرداخته‌اند.

مقام‌های ایرانی همچنین در تلاشند تا دیگر کشورهایی را که بیشتر ساکنان آنان مسلمانان هستند، برای تدوین چنین حقوقی تشویق و بسیج کنند.

رادیو زمانه به مناسبت دهم دسامبر، روز جهانی حقوق بشر، با صدیقه وَسمَقی، استاد فقه و حقوق اسلامی مقیم سوئد گفت‌وگو کرده است. او در این گفت‌و‌گو از تفاوت‌های حقوق بشر اسلامی و منشور جهانی حقوق بشر گفته است: «منشور جهانی حقوق بشر اساس برابری همه انسان‌هاست، در حالی که شریعت اسلامی، اساس و شاکله حقوق بشر اسلامی است.»

وسمقی می‌گوید: «در اعلامیه حقوق بشر اسلامی، بر اساس قوانین شریعت برابری زن و مرد از لحاظ حقوق اساسی به هیچ‌وجه به رسمیت شناخته نشده است و این بزرگ‌ترین ضعف و مشکلی‌ست که در این اعلامیه وجود دارد.»

صحبت‌های صدیقه وسمقی را از اینجا بشنوید:

زمانه مدیا